Mistoqsijiet u tweġibiet

Il-vaċċini kollha li jintużaw fl-Ewropa għandhom jissodisfaw standards stretti ta’ sigurtà u juru li l-benefiċċji tagħhom jegħlbu kwalunkwe riskju.  

Madankollu, xi persuni jistgħu jiġu avżati mit-tobba tagħhom biex ma jitlaqqmux minħabba s-sitwazzjoni medika personali tagħhom.  

Dan jista’ jkun minħabba li jkollhom problemi fis-sistema immunitarja tagħhom minħabba marda (bħal lewkimja jew majeloma multipla) jew mediċini oħra li jkunu qed jieħdu (bħal mediċini biex jippreparawhom għal trapjant ta’ organi jew biex jittrattaw ċerti kanċers).  

Meta n-nies ikollhom tali problemi bis-sistema immunitarja tagħhom, ġisimhom jista’ jirrispondi b’mod differenti għat-tilqim. Ċerti persuni jista’ jkollhom bżonn ukoll jevitaw ċerti vaċċini minħabba li huma allerġiċi għal wieħed jew aktar mill-ingredjenti tagħhom. Pereżempju, f’xi tipi ta’ vaċċini jista’ jkun hemm traċċi ta’ sustanzi oħra użati fil-proċess ta’ manifattura, bħall-albumina tal-bajd (proteina li tinsab fil-bajd) jew in-neomiċina (antibijotiku). 

Id-deċiżjonijiet dwar jekk il-persuna għandhiex titlaqqam jew le għal raġunijiet mediċi għandhom dejjem jittieħdu bil-parir ta’ tabib.  

Filwaqt li t-teħid ta’ ħafna mard jipprovdi lin-nies b’livell ta’ immunità wara l-irkupru, dan mhuwiex il-każ għall-mard kollu. Meta persuna timrad tpoġġi wkoll lin-nies f’riskju ferm akbar li jiżviluppaw kumplikazzjonijiet mill-marda u jxerrduha lil oħrajn. It-tilqim huwa l-aktar mod sigur biex tingħata protezzjoni dejjiema kontra marda. 

It-tilqim kontra marda għandu ħafna inqas riskju mill-marda nfisha. Barra minn hekk, meta timrad tpoġġi wkoll lill-membri tal-familja tiegħek u tal-komunità f’riskju li jiġu infettati.  

Għalkemm l-ebda mediċina jew vaċċin ma huwa 100 % effettiv, it-tilqim joffrilna l-aħjar mod biex nipproteġu lilna nfusna minn mard prevenibbli b’vaċċin. 

Fir-rigward ta’ mard bħall-influwenza jew il-COVID-19, hemm ħafna razez jew mutazzjonijiet differenti li jistgħu jiċċirkolaw f’mument wieħed. F’tali każijiet, il-vaċċini normalment jiġu aġġornati biex jipproteġu kontra l-aktar forom komuni tal-influwenza jew tal-COVID-19 ta’ dak l-istaġun. Dan jista’ jfisser li xorta nistgħu nimirdu jekk inkunu esposti għal razza li kontriha l-vaċċin jista’ ma jkunx daqstant effettiv. 

Ċerti persuni li tlaqqmu u li għadhom morda ġeneralment jesperjenzaw sintomi aktar ħfief u huma ħafna inqas probabbli li jiżviluppaw mard jew kumplikazzjonijiet severi. 

L-ebda vaċċin ma jibdel jew jinteraġixxi mad-DNA tal-bniedem.  

Id-DNA tinħażen fin-nukleu taċ-ċelloli tagħna u hija protetta ħafna. Xi vaċċini kontra l-COVID-19 jużaw mRNA (messaġġier RNA) biex jgħallem lil ġismek kif jiġġieled il-virus li jikkawża l-COVID-19, iżda dan ma jinteraġixxi bl-ebda mod mad-DNA tiegħek, peress li mRNA ma jidħolx fin-nukleu. 

Minflok, dan l-mRNA jibqa’ fiż-żona ta’ barra taċ-ċelloli u jintuża biss biex jagħmel parti żgħira mill-virus sabiex ġismek ikun jista’ jitgħallem kif jipproteġi lilu nnifsu. Ladarba dan isir, l-mRNA jitkisser malajr ħafna.  

Il-vaċċini mRNA ġew studjati għal għexieren ta’ snin u ma hemm l-ebda evidenza li dawn ibiddlu d-DNA tagħna.   

Il-vaċċini ilhom jintużaw fl-Ewropa għal aktar minn seklu u wrew li jġorru magħhom sinifikattivament inqas riskju mill-mard li jipproteġu kontrih. 

Il-vaċċini kollha li jintużaw fl-UE/fiż-ŻEE jgħaddu minn proċess ta’ approvazzjoni rigoruż. Ladarba jkunu qed jintużaw, it-tobba, ir-regolaturi u awtoritajiet oħra tas-saħħa kontinwament joqogħdu attenti għal kwalunkwe rapport dwar effetti sekondarji suspettati tal-vaċċini, kif isir għall-mediċini kollha. Dan il-proċess ta’ monitoraġġ tas-sigurtà huwa magħruf bħala farmakoviġilanza. 

Xi vaċċini jistgħu jikkawżaw effetti sekondarji minuri, bħal skumdità fis-sit tal-injezzjoni jew uġigħ ta’ ras, ftit wara li jkunu ngħataw, iżda m’hemm l-ebda evidenza li xi vaċċini li qed jintużaw illum jistgħu jikkawżaw effetti ta’ mard fit-tul fuq is-saħħa ta’ persuna.   

Għal aktar informazzjoni dettaljata dwar dan is-suġġett, jekk jogħġbok żur il-paġni tagħna dwar l-approvazzjoni tal-vaċċin, u s-sigurtà u l-effetti sekondarji.

Bis-saħħa tat-tilqim, xi mard iseħħ rarament ħafna fl-Ewropa. Barra minn hekk, l-Ewropa hija ħielsa mill-poljo, iżda din il-marda għadha tinstab f’xi partijiet tad-dinja.  

Jekk l-għadd ta’ persuni li qed jitlaqqmu kontra l-poljo fl-Ewropa jonqos, hemm probabbiltà li din il-marda tista’ tinfirex minn dawn iż-żoni lura lejn l-Ewropa u postijiet oħra fejn ġiet eliminata. 

It-tilqim huwa għalhekk vitali biex jiġi żgurat li l-mard li huwa rari ħafna jew li m’għadux jidher fl-Ewropa ma jerġax jitfaċċa. 

Il-vaċċini ma jikkawżawx l-awtiżmu. Ir-riċerkaturi madwar id-dinja fittxew kwalunkwe rabta f’mijiet ta’ studji, u ma nstabet l-ebda evidenza ta’ dan.  

L-istudju tal-1998 li ppropona rabta bejn il-vaċċini u l-awtiżmu kien jinkludi data ffabrikata u ġie skreditat ħafna mix-xjenzati u mit-tobba. Il-ġurnal xjentifiku li ppubblika l-istudju rtirah. L-awtur ewlieni tneħħa mir-reġistru mediku tar-Renju Unit u m’għadux permess jipprattika l-mediċina.  

Ma hemm l-ebda evidenza għal rabta bejn it-tilqim u l-awtiżmu u mijiet ta’ studji sussegwenti jikkonfermaw dan. Ir-riċerkaturi madwar id-dinja fittxew kwalunkwe rabta u ma sabu l-ebda waħda.  

Il-vaċċini kollha approvati għall-użu fl-Ewropa jgħaddu minn proċess ta’ approvazzjoni twil biex tintwera s-sigurtà tagħhom u ladarba jiġu approvati, jiġu mmonitorjati kontinwament għall-effetti sekondarji.  

Il-vaċċini ma fihomx sustanzi kimiċi perikolużi. Il-vaċċini kollha għandhom jissodisfaw standards stretti ta’ sigurtà qabel ma jiġu awtorizzati għall-użu fl-Ewropa.  

Xi vaċċini fihom sustanzi li jistgħu jidhru inkwetanti, bħal imluħa tal-aluminju u ammonti residwi ta’ formaldeid. Dawn is-sustanzi dejjem jiżdiedu f’livelli żgħar u siguri, u ż-żieda tagħhom hija essenzjali biex il-vaċċin jaħdem kif suppost. 

Pereżempju, l-ammont ta’ formaldeid li jinsab f’xi vaċċini huwa aktar baxx mill-ammont li l-ġisem tal-bniedem jipproduċi b’mod naturali biex jiżgura li l-ġisem tagħna jkun jista’ jiffunzjona.  

L-imluħa tal-aluminju ilhom jintużaw b’mod sigur f’xi vaċċini mill-1930 ’l hawn. Ammonti żgħar ta’ mluħa tal-aluminju jistgħu jinstabu fl-ikel u fl-ilma tax-xorb. F’xi vaċċini, dawn għandhom rwol vitali biex jippermettu li l-vaċċin jipproteġi l-persuna mill-mard.  

Il-livelli tal-ingredjenti kollha tal-vaċċin jiġu kkontrollati bir-reqqa biex jiġi żgurat li jkunu preżenti f’livelli li huma siguri. Ir-regolaturi jivverifikaw li l-benefiċċji tal-vaċċini jkunu akbar mir-riskju ta’ kwalunkwe reazzjoni possibbli għall-ingredjenti tagħhom. 

It-tilqim jgħin biex jipproteġi lin-nies mill-mard. Minħabba li n-nies imlaqqma għandhom riskju ħafna aktar baxx ta’ kif jimirdu, huwa wkoll inqas probabbli li jxerrdu l-marda. Meta ħafna nies f’komunità jkunu tlaqqmu, l-immunità tagħhom kontra marda tipproteġi wkoll l-għadd żgħir ta’ persuni fil-grupp li ma jistgħux jitlaqqmu. Din tissejjaħ “immunità kollettiva”, magħrufa wkoll bħala “immunità komunitarja”. 

LI tiddependi fuq l-oħrajn fil-komunità tiegħek li jkunu qed jitlaqqmu jpoġġik f’riskju akbar li timrad, u għal ħafna mard, dan ma jaħdem assolutament xejn. Meta jkun hemm mard preżenti fl-ambjent tagħna li ma jkunx jeħtieġ il-bnedmin biex jinxtered, jew meta dan il-mard ikollu ħafna razez differenti, dawn jistgħu jinfettaw lill-individwi mhux imlaqqma irrispettivament minn kemm nies madwarhom tlaqqmu. 

L-immunità komunitarja mhijiex sostituzzjoni għat-tilqim. Billi jagħżlu li ma jitlaqqmux, in-nies ipoġġu lilhom infushom f’riskju ogħla u jistgħu jagħmluha aktar probabbli li marda tiċċirkola fil-komunità tagħhom.

Il-vaċċini jgħinu biex jipproteġu lin-nies mill-mard. Il-vaċċini jgħallmu lill-ġisem jiddefendi lilu nnifsu kontra infezzjonijiet li jmarduk.  

Il-biċċa l-kbira mill-vaċċini fihom biss parti żgħira minn virus jew batterju biex iħarrġu s-sistema immunitarja, u oħrajn fihom virus inattivat. Dawn il-vaċċini ma jistgħux imarduk huma stess. 

Madankollu, l-hekk imsejħa vaċċini ħajjin attenwati fihom verżjoni mdgħajfa tal-virus jew tal-mikroorganiżmu li jikkawża l-marda. Dawn jistgħu – f’każijiet rari – jikkawżaw mard ħafif f’nies li għandhom sistema immunitarja mdgħajfa minħabba mard jew trattamenti mediċi. Jekk is-sistema immunitarja hija mdgħajfa, huwa importanti li tiddiskuti l-vantaġġi u l-iżvantaġġi li tieħu l-vaċċin mat-tabib tiegħek.