Pytania i odpowiedzi

Wszystkie stosowane w Europie szczepionki muszą spełniać surowe normy bezpieczeństwa i należy wykazać, że korzyści z nimi związane przewyższają wszelkie zagrożenia.  

Niektórym osobom lekarze mogą jednak odradzić szczepienie ze względu na ich osobistą sytuację zdrowotną.  

Może to wynikać z osłabienia układu odpornościowego spowodowanego chorobami (takimi jak białaczka czy szpiczak mnogi) lub lekami przyjmowanymi przez pacjenta (takimi jak leki służące przygotowaniu do przeszczepu narządów lub do leczenia niektórych nowotworów).  

W przypadku problemów z układem odpornościowym organizm może inaczej reagować na szczepienia. Należy również unikać niektórych szczepionek w przypadku uczulenia na jeden lub więcej składników. Na przykład w szczepionkach pewnego rodzaju mogą także znajdować się śladowe ilości innych substancji wykorzystywanych w procesie produkcji, takich jak owoalbumina (białko jaja) czy neomycyna (antybiotyk). 

Decyzje o zaszczepieniu się lub też nieszczepieniu się z powodów medycznych należy zawsze podejmować zgodnie z zaleceniami lekarza.  

Podczas gdy zarażenie się wieloma chorobami zapewnia pewien poziom odporności po wyzdrowieniu, nie dotyczy to wszystkich chorób. Zachorowanie naraża również na znacznie większe ryzyko wystąpienia powikłań związanych z chorobą i zarażania nią innych. Szczepienie jest najbezpieczniejszym sposobem zapewnienia trwałej ochrony przed chorobą. 

Szczepienie przeciwko chorobie niesie ze sobą znacznie mniejsze ryzyko niż sama choroba. Ponadto zachorowanie naraża bliskich i społeczność na ryzyko zakażenia.  

Mimo że żadne leki ani szczepionki nie są skuteczne w 100%, szczepienia dają nam najlepszą szansę na ochronę przed chorobami, którym można zapobiec dzięki szczepieniom. 

Jeśli chodzi o choroby takie jak grypa czy COVID-19, istnieje wiele różnych szczepów lub mutacji, które mogą krążyć w danym okresie. W takich przypadkach szczepionki są zazwyczaj aktualizowane w celu ochrony przed najczęstszymi formami grypy lub COVID-19 w danym sezonie. Może to oznaczać, że wciąż możemy zachorować, gdy jesteśmy narażeni na kontakt ze szczepem, przeciwko któremu szczepionka może nie być tak skuteczna. 

Osoby, które zostały zaszczepione i mimo tego chorują, zazwyczaj doświadczają łagodniejszych objawów i są znacznie mniej narażone na rozwój ciężkiej choroby lub powikłań. 

Żadna szczepionka nie zmienia ludzkiego DNA, ani nie wchodzi z nim w interakcję.  

DNA jest przechowywane w jądrze naszych komórek i jest ono niezwykle dobrze chronione. W niektórych szczepionkach przeciw COVID-19 stosuje się mRNA (ang. messenger RNA, informacyjne RNA), aby nauczyć ciało, jak zwalczać wirusa wywołującego COVID-19, ale szczepionki te nie wchodzą w żaden sposób w interakcję z DNA, ponieważ mRNA nie wnika do jądra komórkowego. 

Zamiast tego mRNA pozostaje w zewnętrznej powierzchni komórek i jest stosowany jedynie do wytwarzania niewielkiej części wirusa, tak aby organizm mógł nauczyć się, jak się przed nim chronić. Gdy to nastąpi, mRNA ulega bardzo szybkiemu rozkładowi.  

Szczepionki mRNA są badane od dziesięcioleci i nie ma dowodów na to, że zmieniają nasze DNA.   

Szczepionki stosuje się w Europie od ponad stu lat i wykazano, że niosą one ze sobą znacznie mniejsze ryzyko niż choroby, przed którymi chronią. 

Wszystkie szczepionki stosowane w UE/EOG przechodzą rygorystyczny proces zatwierdzania. Po rozpoczęciu stosowania szczepionki lekarze, organy regulacyjne i inne organy ds. zdrowia gromadzą zgłoszenia o podejrzewanych działaniach niepożądanych szczepionek, tak jak ma to miejsce w przypadku wszystkich leków. Ten proces monitorowania bezpieczeństwa znany jest jako nadzór nad bezpieczeństwem farmakoterapii. 

Niektóre szczepionki mogą powodować niewielkie działania niepożądane, takie jak dyskomfort w miejscu wstrzyknięcia lub ból głowy wkrótce po podaniu szczepionki, ale nie ma dowodów na to, że jakiekolwiek obecnie stosowane szczepionki mogą powodować długotrwałe złe skutki dla zdrowia danej osoby.   

Więcej szczegółowych informacji na ten temat można znaleźć na naszych stronach poświęconych zatwierdzaniu szczepionek, a także bezpieczeństwu i działaniom niepożądanym.

Dzięki szczepieniom niektóre choroby występują bardzo rzadko w Europie. Ponadto Europa jest wolna od poliomyelitis, jednak choroba ta nadal występuje w niektórych częściach świata.  

Jeśli spadnie liczba osób zaszczepionych przeciwko poliomyelitis w Europie, istnieje szansa, że choroba ta może rozprzestrzenić się z tych obszarów z powrotem do Europy i innych miejsc, w których została wyeliminowana. 

Szczepienia są zatem niezbędne, aby choroby, które są bardzo rzadkie lub które nie występują już w Europie, nie wróciły. 

Szczepionki nie powodują autyzmu. Badacze z całego świata szukają jakichkolwiek powiązań w setkach badań i nie ma dowodów na istnienie jakiegokolwiek powiązania ze szczepionkami.  

Badanie z 1998 r., w którym twierdzono, że może istnieć związek między szczepionkami a autyzmem, zawierało sfabrykowane dane i było powszechnie podważane przez naukowców i lekarzy. Czasopismo naukowe, które opublikowało badanie je wycofało Główny autor został wykreślony z rejestru medycznego w Wielkiej Brytanii i nie może już wykonywać zawodu lekarza.  

Nie ma dowodów na związek między szczepieniami a autyzmem, co potwierdzają setki kolejnych badań. Badacze z całego świata szukali jakiegokolwiek powiązania i nie byli w stanie go znaleźć.  

Wszystkie szczepionki zatwierdzone do użytku w Europie przechodzą długi proces zatwierdzania w celu wykazania ich bezpieczeństwa, a po zatwierdzeniu są stale monitorowane pod kątem skutków ubocznych.  

Szczepionki nie zawierają niebezpiecznych substancji chemicznych. Wszystkie szczepionki muszą spełniać rygorystyczne normy bezpieczeństwa, zanim zostaną dopuszczone do stosowania w Europie.  

Niektóre szczepionki zawierają substancje, które mogą budzić wątpliwości, takie jak sole glinu i resztkowe ilości formaldehydu. Substancje te są zawsze dodawane w niewielkich i bezpiecznych ilościach, a ich dodanie jest niezbędne do prawidłowego działania szczepionki. 

Na przykład ilość formaldehydu zawartego w niektórych szczepionkach jest niższa niż ilość, którą organizm ludzki wytwarza naturalnie, aby zapewnić funkcjonowanie naszego ciała.  

Sole glinu są bezpiecznie stosowane w niektórych szczepionkach od lat 30. ubiegłego wieku. Niewielkie ilości soli glinu można znaleźć w żywności i wodzie pitnej. W niektórych szczepionkach odgrywają one kluczową rolę w umożliwianiu ochrony danej osoby przed chorobą.  

Poziom wszystkich składników szczepionki jest starannie kontrolowany, aby zapewnić, że jest on bezpieczny. Organy regulacyjne sprawdzają, czy korzyści płynące ze stosowania szczepionek przewyższają ryzyko wystąpienia ewentualnych reakcji na ich składniki. 

Szczepienia pomagają chronić ludzi przed chorobami. Ponieważ osoby zaszczepione mają znacznie niższe ryzyko zachorowania, jest również mniej prawdopodobne, że będą nią zarażać inne osoby. Gdy wiele osób w danej społeczności jest zaszczepionych, ich odporność na chorobę chroni nawet niewielką liczbę osób w grupie, których nie można zaszczepić. Jest to tzw. odporność środowiskowa, znana również jako odpowiedzialność zbiorowa lub populacyjna. 

Poleganie na szczepieniu się innych członków społeczności zwiększa ryzyko zachorowania, a w przypadku wielu chorób w ogóle nie działa. Gdy choroby obecne w naszym środowisku nie wymagają ludzi do rozprzestrzeniania się lub gdy mają wiele różnych szczepów, mogą zarażać osoby niezaszczepione niezależnie od tego, ile osób wokół nich zostało zaszczepionych 

Odporność środowiskowa nie zastępuje szczepień. Decydując się na to, aby się nie szczepić, ludzie są bardziej narażeni na ryzyko i mogą zwiększyć prawdopodobieństwo rozprzestrzeniania się choroby w swojej społeczności.

Szczepionki pomagają chronić ludzi przed chorobami. Szczepionki uczą organizm, jak bronić się przed zakażeniami, które wywołują chorobę.  

Większość szczepionek zawiera jedynie niewielką część wirusa lub bakterii w celu ćwiczenia układu odpornościowego, a inne zawierają zabitą wersję. Tego rodzaju szczepionki same w sobie nie mogą wywołać choroby. 

Jednak tak zwane żywe atenuowane szczepionki zawierają osłabioną wersję wirusa lub mikroorganizmu wywołującego chorobę. Mogą one w rzadkich przypadkach powodować łagodny przebieg choroby u osób, które mają osłabiony układ odpornościowy z powodu choroby lub leczenia. Jeśli układ odpornościowy pacjenta jest osłabiony, ważne jest, aby omówić z lekarzem plusy i minusy przyjęcia szczepionki.