Heipitíteas A

Cad iad siomptóim heipitíteas A? 

Is minic nach mbíonn aon siomptóim ar ionfhabhtú víreas heipitíteas A nó go mbíonn galar éadrom mar thoradh air, go háirithe i leanaí faoi bhun cúig bliana d’aois. I ndaoine fásta, is gnách go mbíonn na siomptóim thobanna seo a leanas i gceist ag an tús:

• buíochán (an chraicinn nó scléaraí na súl)
• fual dorcha
• tuirse
• easpa goile
• míchompord boilg
• masmas
• urlacan
• fiabhras

Bíonn an víreas tógálach ó dhaoine díreach sula mbíonn comharthaí orthu agus meastar formhór na gcásanna a bheith neamhthógálach tar éis na chéad seachtaine de bhuíochán.

Cad iad aimhréidheanna heipitíteas A? 

Heipitíteas athiompaithe fada ar feadh suas le bliain amháin in 15 % de na cásanna. Ní fios go dtarlaíonn ionfhabhtú ainsealach le heipitíteas A agus tugann ionfhabhtú imdhíonacht ar feadh an tsaoil ar an ngalar.

Tá an baol báis an-íseal ach tá sé níos airde i ndaoine fásta os cionn 50 bliain d’aois agus i ndaoine a bhfuil bunghalar ainsealach ae orthu.

Conas a scaiptear heipitíteas A? 

Is é an víreas heipitíteas A is cúis le ionfhabhtú heipitíteas A. Is minic a scaiptear trí fhaecas duine ionfhabhtaithe, cuir i gcás trí bhia éillithe nó uisce éillithe a ithe nó trí theagmháil phearsanta de bharr drochshláinteachais.

Is féidir leis scaipeadh freisin i measc dlúththeagmhálaithe amhail teagmhálaithe teaghlaigh, teagmhálacha gnéis, agus iad siúd a fhreastalaíonn ar ionaid cúraim lae nó ar scoileanna.

Cé atá i mbaol ó heipitíteas A?

Is iad na grúpaí seo a leanas is mó atá i mbaol ó ionfhabhtú víreas heipitíteas A:

• fir a mbíonn gnéas acu le fir
• iad siúd atá ina gcónaí le duine atá ionfhabhtaithe le heipitíteas A
• iad siúd atá ina gcónaí i limistéir ina mbíonn drochshláinteachas agus drochshláintíocht
• daoine a úsáideann nó a insteallann drugaí

Conas is féidir heipitíteas A a chosc? 

Is iad sábháilteacht bia, sláintíocht agus vacsaíniú feabhsaithe na bealaí is fearr chun heipitíteas A a chosc.

Léiríodh go bhfuil bearta diana rialaithe éifeachtach freisin, amhail sláinteachas pearsanta a threisiú, rianú teagmhálaithe agus vacsaíniú daoine a nochtar dó.

Tá roinnt vacsaíní éifeachtacha sábháilte ar fáil. Bíonn vacsaíní éifeachtach fiú má thugtar suas le deich lá iad tar éis nochta iad.

Conas a chóireáiltear heipitíteas A? 

Níl aon chóireáil shonrach ann le haghaidh heipitíteas A, níl an teiripe ach tacúil, agus is gnách go dtagann othair ar ais chucu féin go spontáineach.