Tetanus
Wat is tetanus?
Tetanus is een zeldzame, levensgevaarlijke ziekte die wordt veroorzaakt door gifstoffen die worden afgegeven door de bacterie Clostridium tetani.
Iemand kan tetanus krijgen wanneer bacteriën uit de natuurlijke omgeving in een wonde terechtkomen. Tetanus wordt niet van persoon op persoon doorgegeven.
Dankzij wijdverspreide vaccinatie treden er in de EU/EER tegenwoordig zeer weinig gevallen van tetanus op.
In een notendop: Tetanus in Europa
- Door bacteriën veroorzaakte ziekte die het zenuwstelsel aantast
- Besmetting treedt op wanneer tetanusbacteriën uit de omgeving in een open wond terechtkomen
- Tetanus wordt niet van persoon op persoon overgedragen
- Minder dan 100 gevallen per jaar
- Tetanus is dodelijk tenzij de besmette persoon snel wordt behandeld.
- Tetanus en de complicaties ervan kunnen worden voorkomen door inenting
Wat zijn de symptomen van tetanus?
Het meest herkenbare symptoom van tetanus is een stijve kaak, die het moeilijk maakt om de mond open en dicht te doen.
De andere symptomen zijn onder meer:
- spierspasmen,
- moeite met slikken,
- aanvallen,
- een snelle hartslag,
- moeite met ademhalen,
- koorts.
Wat zijn mogelijke complicaties van tetanus?
Tetanus kan ernstige complicaties veroorzaken, die voornamelijk verband houden met spierspasmen. Het gaat bijvoorbeeld om:
- onvermogen om te blijven ademhalen,
- hartfalen,
- hersenschade,
- longontsteking,
- geblokkeerde luchtwegen,
- botbreuken,
- spierschade.
Zonder behandeling kan tetanus de patiënt in levensgevaar brengen.
Hoe verspreidt tetanus zich?
Tetanus wordt veroorzaakt door “sporen” van de tetanusbacterie die via een open wond in het lichaam terechtkomen. Deze sporen lijken op zaadjes die liggen te sluimeren in de bodem, in huisstof en in dierenmest. Ze kunnen uitgroeien tot levende bacteriën nadat ze het lichaam zijn binnengedrongen.
Iemand kan met tetanus besmet raken door de huid te snijden of schaven aan een vuil oppervlak, of wanneer een wonde later vuil wordt. Hoe dieper en vuiler een wonde is, hoe groter het risico op de ontwikkeling van tetanus wordt.
Tetanus wordt niet van persoon op persoon doorgegeven.
Wie loopt risico op tetanus?
Iedereen kan op eender welke leeftijd besmet raken en tetanus krijgen. De ziekte komt echter het vaakst voor bij mensen die als kind niet volledig gevaccineerd zijn of die de nodige boostervaccins niet hebben gehad. Mensen die voor hun werk voortdurend in contact komen met de bodem of met afval moeten extra voorzichtig zijn.
De meeste gevallen van tetanus worden waargenomen bij mensen die ouder zijn dan 60 jaar. Dit kan te wijten zijn aan het feit dat hun weerstand in de loop van de tijd is verzwakt, vooral als ze sinds hun kindertijd geen boostervaccin hebben gehad.
Hoe kan tetanus worden voorkomen?
Vaccinatie is de meest doeltreffende manier om tetanus te voorkomen. Het tetanusvaccin maakt deel uit van het vaccinatieschema voor kinderen in alle lidstaten van de EU/EER. Dit betekent dat het merendeel van de Europese bevolking beschermd is tegen de ziekte.
De beste manier om tetanus te voorkomen is om alle aanbevolen vaccins en boostershots tegen de ziekte tijdig te laten toedienen volgens de aanbevelingen in de betrokken regio.
Snij- en schaafwonden schoonmaken en schoonhouden en in geval van ernstige wonden onmiddellijk een medische zorgverlener raadplegen helpt ook om tetanus te voorkomen.
Hoe wordt tetanus behandeld?
Tetanus is een ernstige aandoening die intensieve medische behandeling vereist als de patiënt symptomen krijgt. De behandeling bestaat over het algemeen uit:
- de toediening van geneesmiddelen om de door de bacteriën geproduceerde gifstoffen uit te schakelen,
- ademhalingsondersteuning, indien nodig,
- chirurgische ingrepen om de wond die tot de infectie heeft geleid te reinigen,
- de toediening van antibiotica,
- platte rust in een donkere, rustige omgeving,
- de toediening van spierontspanners.