Mazelen

Factsheet

Wat is mazelen?

Mazelen is een zeer besmettelijke virusziekte die op elke leeftijd kan worden opgelopen en die op grote schaal kan worden verspreid.

Het is een ernstige ziekte die tot complicaties en zelfs sterfte kan leiden.

In een notendop: Mazelen in Europa  

  • Door een virus veroorzaakte huidziekte 
  • Het mazelenvirus verspreidt zich gemakkelijk door de lucht 
  • Kan ernstige, levenslange complicaties teweegbrengen, waaronder doofheid en blindheid  
  • Meer dan 6 000 gevallen in het afgelopen jaar
  • Vaccinatie biedt sinds de jaren 1960 bescherming tegen de mazelen en de complicaties ervan. Het is belangrijk dat er twee doses worden toegediend om een optimale bescherming te waarborgen.

Lees meer over het vaccin in uw land.

Symptoms of measles

Wat zijn de symptomen van mazelen?

Symptomen van mazelen treden meestal 10-12 dagen na infectie op:

  • de eerste symptomen lijken op een verkoudheid met een loopneus, hoest en lichte koorts;
  • de ogen worden rood en gevoelig voor licht;
  • op de derde tot zevende dag kan de temperatuur oplopen tot 41 ⁰C;
  • een rode huiduitslag die vier tot zeven dagen duurt begint in het gezicht en verspreidt zich dan over het hele lichaam;
  • op het tandvlees en aan de binnenkant van de wangen kunnen witte vlekjes ontstaan.
complication illustration

Wat zijn de complicaties van mazelen?

Bij 30% van de kinderen en volwassenen die met mazelen worden besmet, kunnen complicaties optreden.

Dit kunnen onder andere oorontsteking en diarree zijn.

Longontsteking is een potentieel ernstige complicatie waaraan enkele patiënten met mazelen zijn overleden.

Longontsteking is de meest voorkomende oorzaak van mazelen-gerelateerde sterfte.

Het sterftecijfer voor mazelen is één tot drie personen per duizend gevallen en is het hoogst bij kinderen jonger dan vijf jaar en bij immuungecompromitteerde personen.

Bij ongeveer één op de duizend mazelenpatiënten treedt ontsteking van het hersenweefsel (encefalitis) op, een aandoening die bij ongeveer één op de vier gevallen leidt tot blijvende neurologische invaliditeit.

Zeer zelden veroorzaakt een aanhoudende mazelenvirusinfectie subacute scleroserende panencefalitis (SSPE), een ziekte waarbij zenuwen en hersenweefsel progressief degenereren en die vaker voorkomt als de mazeleninfectie op jongere leeftijd plaatsvindt.

SSPE treedt doorgaans verschillende jaren nadat de getroffen patiënt mazelen heeft gehad, op; gemiddeld wordt SSPE zeven tot tien jaar na de infectie waargenomen.

Symptomen zijn onder andere persoonlijkheidsveranderingen, geleidelijke geestelijke aftakeling, spierspasmen en andere neuromusculaire symptomen.

Er is geen geneesmiddel voor SSPE en de ziekte heeft altijd sterfte tot gevolg.

woman coughs

Hoe wordt mazelen verspreid?

Het mazelenvirus verspreidt zich via druppeltjes die in de lucht terechtkomen wanneer de geïnfecteerde persoon hoest en niest.

Druppeltjes die het virus bevatten kunnen enkele uren in de lucht blijven rondzweven en op besmette oppervlakken blijft het virus tot wel twee uur infectieus.

Een geïnfecteerd persoon kan mazelen al overdragen voordat de uitslag zichtbaar wordt (meestal tot vier dagen ervoor) en tot ongeveer vier dagen nadat de uitslag zichtbaar werd.

Mazelen verspreidt zich gemakkelijk onder niet-gevaccineerde personen.

Eén persoon met mazelen kan naar schatting 12 tot 18 onbeschermde personen infecteren.

Wie loopt het risico op mazelen?

Iedereen die niet tegen mazelen is gevaccineerd of die de ziekte niet heeft gehad loopt het risico mazelen te krijgen, ongeacht de leeftijd.

Baby being vaccinated

Hoe kan mazelen worden voorkomen?

De enige bescherming tegen mazelen is vaccinatie.

Het vaccin tegen bof, mazelen, rodehond (BMR) is een combinatievaccin dat wordt gebruikt ter bescherming tegen mazelen, bof en rubella (rodehond).

Het BMR-vaccin is veilig en effectief en heeft heel weinig bijwerkingen.

Er zijn lichte reacties gemeld, zoals koorts, en roodheid of zwelling op de injectieplaats.

Bij sommige ontvangers van het vaccin treedt een niet-infectieuze lichte mazelenachtig uitslag op, doorgaans 7-14 dagen na vaccinatie, die binnen 1-3 dagen verdwijnt.

Voor maximale bescherming zijn twee doses van het vaccin nodig.

De eerste dosis wordt in Europese landen toegediend aan kinderen tussen 10 en 18 maanden oud.

De tweede dosis kan één maand of langer na de eerste dosis worden toegediend, overeenkomstig het nationale vaccinatieschema.

Het BMR-vaccin kan tijdens uitbraken op jongere leeftijd worden toegediend.

Baby's van zes tot negen maanden oud die zich bevinden in een gebied – of reizen naar gebieden – met een hoog risico op blootstelling aan mazelen, moeten een aanvullende dosis van het BMR-vaccin krijgen.

Een dergelijke dosis vóór de leeftijd van negen maanden is een aanvulling op de twee doses die zijn opgenomen in het nationale vaccinatieprogramma, die bedoeld zijn om volledige bescherming te bieden.

doctor illustration

Hoe wordt mazelen behandeld?

Er is geen specifieke behandeling voor mazelen.

De meeste mensen herstellen met ondersteunende behandeling, zoals hydratie en koortswerende geneesmiddelen.

Er kunnen diverse maatregelen worden genomen om verdere verspreiding van mazelen te voorkomen, zoals het thuishouden van de zieke en zijn of haar nauwe contacten wanneer deze een onzekere vaccinatiestatus hebben.

Antibiotica zijn niet effectief tegen mazelen omdat de ziekte door een virus wordt veroorzaakt.

Antibiotica worden echter vaak gebruikt ter behandeling van complicaties van bacteriële infecties die als gevolg van mazelen kunnen ontstaan, zoals longontsteking en oorontsteking.

 

Raadpleeg voor meer informatie de website van ECDC: https://www.ecdc.europa.eu/en/measles/facts/factsheet (EN)

NB: De informatie in dit informatieblad is bedoeld als algemene informatie en mag niet worden gebruikt ter vervanging van de individuele deskundigheid en het oordeel van een professionele zorgverlener.

Page last updated 13 mrt 2020