Tężec
Co to jest tężec?
Tężec jest rzadką, zagrażającą życiu chorobą, którą wywołują toksyny uwalniane przez bakterię Clostridium tetani.
Do zakażenia dochodzi, jeżeli bakterie znajdujące się w środowisku naturalnym przedostaną się do rany. Tężec nie przenosi się z osoby na osobę.
Dzięki powszechnym szczepieniom obecnie w UE/EOG przypadków tężca jest bardzo niewiele.
W skrócie. Tężec w Europie
- Choroba bakteryjna atakująca układ nerwowy
- Do zarażenia dochodzi, gdy występujące w środowisku bakterie tężca przedostają się do otwartej rany
- Tężec nie przenosi się między ludźmi
- Mniej niż 100 zachorowań rocznie
- Bez zastosowania natychmiastowego leczenia tężec prowadzi do zgonu
- Zachorowaniu na tężec i jego powikłaniom można zapobiec, stosując szczepienie
Jakie są objawy tężca?
Najbardziej rozpoznawalnym objawem tężca jest sztywność szczęki, która utrudnia otwieranie i zamykanie ust.
Inne objawy obejmują:
- skurcze mięśni
- problemy z przełykaniem
- drgawki, napady prężeń
- szybkie bicie serca
- trudności w oddychaniu
- gorączka
Jakie są powikłania tężca?
Tężec może powodować poważne powikłania, głównie związane ze skurczami mięśni, takie jak:
- niezdolność do oddychania
- niewydolność serca
- uszkodzenie mózgu
- zapalenie płuc
- blokada dróg oddechowych
- złamania kości
- uszkodzenie mięśni
Nieleczony tężec jest chorobą zagrażającą życiu.
Jak można zarazić się tężcem?
Tężec jest wywoływany przez przetrwalniki bakterii tężca, które dostają się do organizmu przez otwartą ranę. Przetrwalniki te są jak nasiona, znajdujące się w stanie uśpienia w glebie, kurzu domowym i odchodach zwierzęcych. Po przedostaniu się do organizmu mogą one przerodzić się w żywe bakterie.
Do zakażenia może dojść poprzez zanieczyszczenie rany w wyniku np. skaleczenia, zadrapania lub nacięcia skóry. Szczególnie duże ryzyko zachorowania występuje w przypadku ran głębokich i obficie zanieczyszczonych.
Tężec nie przenosi się z osoby na osobę.
Kto jest narażony na ryzyko zakażenia?
Do zakażenia i zachorowania na tężec może dojść w każdym wieku. Choroba ta jest jednak najpowszechniejsza wśród osób, które nie zostały w pełni zaszczepione jako dzieci lub które nie otrzymały niezbędnych szczepień przypominających. Szczególną ostrożność muszą zachować pracownicy mający ciągły kontakt z ziemią i śmieciami.
Większość przypadków obserwuje się wśród osób w wieku powyżej 60 lat. Może to być spowodowane tym, że wraz z upływem czasu odporność tych osób uległa osłabieniu, zwłaszcza jeśli nie podawano szczepionki przypominającej od dzieciństwa.
Jak można zapobiegać tężcowi?
Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania tężcowi jest szczepienie. Szczepionka przeciw tężcowi jest częścią kalendarza szczepień dla dzieci we wszystkich państwach członkowskich UE/EOG, co oznacza, że większość populacji europejskiej jest chroniona przed tą chorobą.
Najlepszym sposobem zapobiegania tężcowi jest regularne przyjmowanie zalecanych szczepionek i dawek przypominających przeciw tej chorobie, zgodnie z zaleceniami obowiązującymi w danym regionie.
Oczyszczanie skaleczeń i zadrapań, utrzymywanie ich w czystości i niezwłoczne zwracanie się o pomoc medyczną w przypadku poważnych ran również pomaga zapobiegać tężcowi.
Jak leczy się tężec?
Tężec jest poważną chorobą i w przypadku wystąpienia objawów wymaga intensywnego leczenia. Leczenie obejmuje na ogół:
- podanie antytoksyny zobojętniającej toksyny produkowane przez bakterie
- wspomaganie oddychania w razie potrzeby
- zabieg chirurgiczny oczyszczenia rany, przez którą doszło do zakażenia
- przyjmowanie antybiotyków
- pozostawanie w łóżku w ciemnym, cichym otoczeniu
- stosowanie leków zmniejszających napięcie mięśniowe.