Marda meningokokkali
X’inhi marda meninġokokkali?
Marda meningokokkali hija infezzjoni batterika serja kkawżata minn batterji tan-Neisseria meningitidis. Dan it-tip ta’ batterji jista’ jikkawża mard serju bħall-meninġite (infjammazzjoni tal-membrani madwar il-moħħ u l-korda spinali) u avvelenament tad-demm (settiċemija). Marda meningokokkali tista’ tavvanza malajr u tista’ ssir ta’ periklu għall-ħajja jekk ma tiġix ittrattata minnufih.
Fl-UE/ŻEE, bħala medja jiġu rrapportati madwar 3,000 każ kull sena, għalkemm dan l-għadd naqas matul il-pandemija. Minn dawn, il-marda hija fatali f’madwar 10 % tal-każijiet.
Daqqa t'għajn lejn: Il-marda meningokokkali fl-Ewropa
- Infezzjoni batterika serja li hija kawża ewlenija tal-meninġite u tal-avvelenament fid-demm
- Il-batterji meningokokkali jinfirxu mill-arja
- Aktar minn 1,500 każ u madwar 50 mewta fis-sena
- It-tilqim jista’ jipprevjeni l-marda meningokokkali u l-kumplikazzjonijiet tagħha
X’inhuma s-sintomi ta’ marda meningokokkali?
Is-sintomi ta’ marda meningokokkali jistgħu jvarjaw, iżda ħafna drabi jinkludu:
- deni
- uġigħ ta’ ras sever
- ebusija tal-għonq
- tqalligħ u rimettar
- sensittività għad-dawl
- konfużjoni jew stat mentali mibdul
- raxx (raxx aħmar jew vjola li ma jiċċarax meta jiġi ppressat)
- teħid tan-nifs b’mod rapidu
- idejn u saqajn kesħin
Huwa importanti li wieħed jinnota li mhux l-individwi kollha b’marda meningokokkali se jkollhom dawn is-sintomi kollha.
X’inhuma l-kumplikazzjonijiet ta’ marda meningokokkali?
Marda meningokokkali tista’ twassal għal kumplikazzjonijiet serji, inkluż:
- ħsara fil-moħħ
- telf ta’ smigħ
- diżabilitajiet fl-apprendiment
- insuffiċjenza tal-kliewi
- xokk settiku
- mewta
Kif tinfirex il-marda?
Marda meningokokkali tinfirex permezz ta’ qtar respiratorju minn persuna infettata. Dawn il-qtajriet jistgħu jiġu rilaxxati permezz ta’ attivitajiet bħal sogħla, għatis, jew kuntatt personali mill-qrib. Il-batterji jistgħu wkoll jgħixu fil-gerżuma u fl-imnieħer ta’ xi individwi b’mod li ma jagħmilx ħsara, u dan jagħmilhom trasportaturi li jistgħu potenzjalment jittrażmettu l-batterji lil oħrajn.
Min huwa f’riskju li taqbdu marda meningokokkali?
Filwaqt li kulħadd jista’ jieħu marda meningokokkali, ċerti gruppi jinsabu f’riskju ogħla, inklużi:
- trabi u tfal żgħar
- adolexxenti u adulti żgħażagħ
- persuni li jgħixu qrib ħafna ta’ xi ħadd li għandu l-marda
- individwi b’ċerti kundizzjonijiet mediċi li jdgħajfu s-sistema immunitarja
- vjaġġaturi lejn żoni b’rati għoljin ta’ mard meningokokkali
Marda meningokokkali kif tista’ tiġi pprevenuta?
Fl-UE, hemm diversi vaċċini awtorizzati sabiex jintużaw biex jipproteġu kontra xi tipi (serogruppi) ta’ batterji meningokokkali. It-tilqim huwa rrakkomandat prinċipalment għat-trabi u għall-adolexxenti fl-UE/fiż-ŻEE bi programmi differenti ta’ tilqim fis-seħħ. Persuni ta’ kwalunkwe età jistgħu jiġu rrakkomandati li jitlaqqmu jew li jirċievu booster tal-vaċċin. Rakkomandazzjonijiet speċifiċi dwar il-vaċċini jistgħu jiġu implimentati għal persuni f’ċerti gruppi ta’ riskju għoli.
Kif tiġi trattata marda meningokokkali?
Marda meningokokkali hija emerġenza medika, u trattament immedjat huwa essenzjali. Iridu jintużaw antibijotiċi biex tiġi trattata infezzjoni. Attenzjoni medika f’waqtha tista’ ttejjeb b’mod sinifikanti l-possibbiltajiet ta’ eżitu pożittiv u tnaqqas ir-riskju ta’ kumplikazzjonijiet.