Marda pnewmokokkali
X’inhi l-marda pnewmokokkali?
Il-marda pnewmokokkali hija infezzjoni batterika potenzjalment ta’ periklu għall-ħajja li tista’ tikkawża kumplikazzjonijiet serji. Hija kkawżata minn batterji msejħa Streptococcus pneumoniae (magħrufa wkoll bħala pnewmokokki). Il-batterji jistgħu jinfettaw partijiet differenti tal-ġisem u s-sintomi jvarjaw skont fejn tinsab l-infezzjoni.
Il-vaċċini kontra l-marda pnewmokokkali huma ġeneralment inklużi fl-iskedi nazzjonali tat-tilqim madwar l-UE/iż-ŻEE.
At a glance: Pneumococcal disease in Europe
- Disease that can affect different parts of the body caused by bacteria
- Pneumococcal disease spreads through the air
- Around 9000 cases every year
- Vaccination can prevent pneumococcal disease and the complications it can cause
Find out more about the pneumococcal disease vaccine in your country
X’inhuma s-sintomi tal-marda pnewmokokkali?
Is-sintomi tal-marda pnewmokokkali jiddependu mill-parti tal-ġisem li l-batterji jinfettaw.
L-infezzjoni tista’ tkun relattivament ħafifa, meta taffettwa biss l-imnieħer jew il-widnejn. Madankollu, jekk il-batterji jidħlu f’partijiet oħra tal-ġisem, bħad-demm, il-moħħ jew il-qalb, is-sintomi jistgħu jsiru severi u ta’ periklu għall-ħajja.
Is-sintomi ta’ marda ħafifa jinkludu:
- Uġigħ fil-widnejn
- Uġigħ ta’ ras
- Mnieħer imblukkat
- Sogħla
- Deni
- Telf ta’ aptit
Is-sintomi ta’ marda aktar sever jistgħu jinkludu:
- Konfużjoni
- Uġigħ fis-sider
- Diffikultà fit-teħid tan-nifs
- Sensittività għad-dawl
- Uġigħ serju jew skumdità
- Raxx li ma jisparixxix meta tagħfas fuqu
- Ġilda, xofftejn jew ilsien pallidi, blu, griżi jew bil-ponot
- Ġilda skura madwar id-dwiefer tas-swaba’ jew l-għajnejn.
X’inhuma l-kumplikazzjonijiet tal-marda pnewmokokkali?
Il-kumplikazzjonijiet tal-marda pnewmokokkali jiddependu minn fejn tinsab l-infezzjoni fil-ġisem. Kumplikazzjonijiet potenzjali jinkludu:
- Meninġite (infjammazzjoni tal-membrana ta’ madwar il-moħħ u l-korda spinali)
- Sepsi (infezzjoni serja/avvelenament serju tad-demm)
- Pulmonite (infezzjoni u infjammazzjoni tal-pulmuni)
- Osteomijelite (infjammazzjoni tal-għadam)
- Artrite settika (infezzjoni u infjammazzjoni tal-ġogi)
F’każijiet rari, il-meninġite (li sseħħ l-aktar fit-tfal) u s-sepsi jistgħu jwasslu għal diżabilitajiet tul il-ħajja bħal nuqqas ta’ smigħ jew ħsara fil-moħħ. L-amputazzjoni tar-riġlejn hija meħtieġa f’każijiet severi.
Jekk ma jiġux ittrattati, infezzjonijiet serji jistgħu jkunu ta’ periklu għall-ħajja.
Il-pulmonite pnewmokokkali hija kawża frekwenti ta’ mewt f’persuni akbar fl-età.
Kif tittieħed il-marda pnewmokokkali?
Il-batterji li jikkawżaw il-marda pnewmokokkali spiss jgħixu fl-imnieħer u fil-gerżuma ta’ persuna mingħajr ma jikkawżaw mard. Madankollu, jekk il-batterji jiċċaqalqu lejn parti oħra tal-ġisem, l-infezzjoni li tirriżulta tista’ tkun serja ħafna. Anki jekk persuna ma jkollhiex sintomi, il-batterji jistgħu jgħaddu minn għandhom għal oħrajn permezz ta’ qtajriet respiratorji, li l-aktar iseħħu permezz ta’ kuntatt mill-qrib mat-tfal, b’mod partikolari f’ċentri ta’ kura ta’ matul il-jum jew f’unitajiet domestiċi ta’ familji kbar.
Min huwa f’riskju li taqbdu l-marda pnewmokokkali?
Kulħadd jista’ jiżviluppa infezzjoni tal-marda pnewmokokkali fi kwalunkwe età. Madankollu, dawk l-aktar f’riskju ta’ infezzjoni u mard sever huma tfal taħt il-ħames snin, persuni akbar fl-età (spiss infettati min-neputijiet tagħhom) u persuni b’sistemi immunitarji dgħajfa.
Kif tista’ tiġi pprevenuta l-marda pnewmokokkali?
It-tilqim huwa wieħed mill-aktar mezzi effettivi għall-prevenzjoni tal-marda pnewmokokkali. Il-vaċċini pnewmokokkali huma parti mill-iskeda tat-tilqim fit-tfulija f’ħafna mill-Istati Membri tal-UE/taż-ŻEE.
Iż-żamma ta’ iġjene xierqa u l-evitar ta’ kuntatt ma’ persuni li ma jifilħux jistgħu jgħinu wkoll fil-protezzjoni kontra l-infezzjoni pnewmokokkali. Persuni bi pnewmokokki fl-imnieħer u fil-gerżuma tagħhom iżda mingħajr sintomi jistgħu jittrażmettu l-batterji, u dan jagħmilha diffiċli biex tiġi evitata.
Kif tiġi trattata l-marda pnewmokokkali?
It-trattament għall-marda pnewmokokkali ġeneralment jinkludi l-antibijotiċi għat-trattament tal-infezzjoni. Trattamenti oħra jiddependu mill-post tal-infezzjoni fil-ġisem u mill-kumplikazzjonijiet speċifiċi li l-infezzjoni setgħet ikkawżat.