Pneumokokkenziekte
Wat is pneumokokkenziekte?
Pneumokokkenziekte is een bacteriële infectie die ernstige en levensbedreigende complicaties kan veroorzaken. Het wordt veroorzaakt door bacteriën genaamd Streptococcus pneumoniae (ook bekend als pneumokokken). De bacteriën kunnen verschillende delen van het lichaam besmetten en de symptomen variëren afhankelijk van de plaats waar de infectie zich bevindt.
Vaccins tegen pneumokokkenziekte zijn over het algemeen opgenomen in de nationale vaccinatieschema’s in de EU/EER.
At a glance: Pneumococcal disease in Europe
- Disease that can affect different parts of the body caused by bacteria
- Pneumococcal disease spreads through the air
- Around 9000 cases every year
- Vaccination can prevent pneumococcal disease and the complications it can cause
Find out more about the pneumococcal disease vaccine in your country
Wat zijn de symptomen van pneumokokkenziekte?
De symptomen van pneumokokkenziekte hangen af van het deel van het lichaam dat met de bacterie is besmet.
De infectie kan relatief mild zijn, als alleen de neus of oren zijn aangetast. Maar als de bacteriën in andere delen van het lichaam terechtkomen, zoals in het bloed, de hersenen of het hart, dan kunnen de symptomen ernstig en levensbedreigend worden.

Symptomen van een milde vorm van de ziekte zijn onder meer:
- oorpijn
- hoofdpijn
- verstopte neus
- hoesten
- koorts
- verminderde eetlust
Symptomen van een ernstigere vorm van de ziekte zijn onder meer:
- verwardheid
- pijn op de borst
- moeite met ademhalen
- gevoeligheid voor licht
- ernstige pijn of ernstig ongemak
- huiduitslag die niet verdwijnt als je erop drukt
- bleke, blauwe, grijze of vlekkerige huid, lippen of tong
- donkere huid rond de vingernagels of ogen.

Welke complicaties kunnen zich voordoen bij pneumokokkenziekte?
De complicaties van pneumokokkenziekte hangen af van de plaats in het lichaam waar de infectie zich bevindt. Eventuele complicaties zijn onder meer:
- meningitis (ontsteking van het membraan dat de hersenen en het ruggenmerg omgeeft)
- sepsis (ernstige bloedinfectie/-vergiftiging)
- pneumonie (infectie en ontsteking van de longen)
- osteomyelitis (ontsteking van de botten)
- septische artritis (infectie en ontsteking van de gewrichten)
In zeldzame gevallen kunnen meningitis (voornamelijk bij kinderen) en sepsis leiden tot levenslange handicaps zoals doofheid of hersenbeschadiging. In ernstige gevallen is amputatie van ledematen noodzakelijk.
Zonder behandeling kunnen ernstige infecties levensbedreigend zijn.
Pneumokokkenpneumonie is een veel voorkomende doodsoorzaak bij ouderen.
Hoe verspreidt de ziekte zich?
De bacteriën die pneumokokkenziekte veroorzaken, zitten vaak in de neus en keel van een persoon zonder dat deze er ziek van wordt. Maar als de bacteriën naar een ander deel van het lichaam verhuizen, kan de daaruit voortvloeiende infectie zeer ernstig zijn. Zelfs als iemand geen symptomen heeft, kunnen de bacteriën zich van hen naar anderen verspreiden door ademhalingsdruppeltjes, die meestal voorkomen bij nauw contact met kinderen, met name in centra voor dagzorg of in huishoudens met grote gezinnen.
Wie loopt risico op pneumokokkenziekte?
Iedereen kan op elke leeftijd een infectie met pneumokokkenziekte ontwikkelen. Degenen die het meeste risico lopen op infectie en ernstige ziekte zijn echter kinderen jonger dan vijf jaar, oudere mensen (vaak besmet door hun kleinkinderen) en mensen met een verzwakt immuunsysteem.

Hoe kan pneumokokkenziekte worden voorkomen?
Vaccinatie is een van de meest doeltreffende manieren om pneumokokkenziekte te voorkomen. Pneumokokkenvaccins maken in de meeste lidstaten van de EU/EER deel uit van het vaccinatieschema voor kinderen.
Een goede hygiëne en het vermijden van contact met mensen die ziek zijn, kunnen ook helpen tegen een pneumokokkeninfectie. Mensen kunnen pneumokokken in hun neus en keel hebben zonder dat ze er ziek van zijn. Ze kunnen de bacterie dan ongemerkt overdragen, waardoor het moeilijk te voorkomen is.
Hoe wordt pneumokokkenziekte behandeld?
De behandeling voor pneumokokkenziekte bestaat over het algemeen uit antibiotica om de infectie te behandelen. Andere behandelingen zijn afhankelijk van de plaats van de infectie in het lichaam en de specifieke complicaties die de infectie kan hebben veroorzaakt.