Ospa wietrzna (varicella)
Czym jest ospa wietrzna?
Ospa wietrzna jest bardzo powszechnym zakażeniem wirusowym, czasami określanym jako varicella. Zwykle wywołuje łagodne objawy i najczęściej jest kojarzona ze swędzącą pęcherzykowatą wysypką na skórze. Choroba dotyczy przeważnie dzieci, które nie zostały zaszczepione przed ukończeniem 10. roku życia. Po wyzdrowieniu wirus ospy wietrznej pozostaje uśpiony (bez objawów) w organizmie i często może aktywować się w późniejszym okresie życia, wywołując objawy półpaśca.
Niektóre państwa UE/EOG uwzględniają szczepionkę przeciw ospie wietrznej w swoich krajowych programach szczepień.
W skrócie: Ospa wietrzna w Europie
- Choroba skóry wywoływana przez wirusa
- Ospa wietrzna rozprzestrzenia się drogą powietrzną lub przez zanieczyszczone powierzchnie
- Szacuje się, że każdego roku chorują na nią miliony dzieci
- 90 % przypadków ospy wietrznej w Europie dotyka dzieci i nastolatków poniżej 15. roku życia
- Zachorowaniu na ospę wietrzną można zapobiec, stosując szczepienie
Jakie są objawy ospy wietrznej?
Objawy zakażenia ospą wietrzną są łatwo rozpoznawalne ze względu na pojawienie się charakterystycznej wysypki. Wszystkie objawy skórne mogą występować w tym samym czasie. Wysypka zazwyczaj nie pojawia się na dłoniach i podeszwach stóp. Osoby zakażone mają szereg objawów:
- gorączka,
- zmęczenie,
- ból głowy,
- ból brzucha,
- wysypka skórna,
- pęcherzyki na skórze wypełnione płynem,
- strupy powodowane pękaniem pęcherzy,
- plamy na skórze,
- krostki,
- blizny skórne.
Jakie są powikłania ospy wietrznej?
Ospa wietrzna występuje najczęściej u dzieci i zazwyczaj ustępuje samoistnie. Może jednak powodować poważniejsze objawy i powikłania u dorosłych, szczególnie u kobiet w ciąży i osób z osłabionym układem odpornościowym. Powikłania są bardzo rzadkie, ale mogą obejmować:
- bakteryjne zakażenie skóry lub krwi,
- zapalenie płuc (infekcja i stan zapalny płuc),
- problemy z krzepnięciem krwi,
- zaburzenia czynności wątroby,
- zapalenie mózgu (obrzęk i stan zapalny mózgu),
- zapalenie móżdżku (zespół zapalny, który powoduje zaburzenia mózgu).
Jak można zakazić się wirusem ospy wietrznej?
Wirus wywołujący ospę wietrzną jest wysoce zaraźliwy, a 96% osób, które nie nabyły odporności poprzez szczepienie lub wcześniejsze przebycie zakażenia, ulega zakażeniu po kontakcie z wirusem. Ospa wietrzna rozprzestrzenia się drogą powietrzną, kropelkową, poprzez kontakt bezpośredni oraz pośredni przez powierzchnie, których dotykała zakażona osoba.
Kto jest narażony na zakażenie się wirusem ospy wietrznej?
Zakażenie wirusem ospy wietrznej może dotknąć każdego i w każdym wieku, chociaż najczęściej występuje wśród nieszczepionych dzieci poniżej 10. roku życia.
Ospa wietrzna stanowi większe zagrożenie dla kobiet w ciąży, ponieważ są one bardziej narażone na ciężką postać choroby i jej powikłania. Zakażenie może również zwiększać ryzyko poronienia i przenieść się na nienarodzone dziecko – stan znany jako „ospa wietrzna wrodzona”. Ospa wietrzna wrodzona występuje rzadko, ale może powodować poważne, długotrwałe upośledzenia fizyczne i trudności w uczeniu się.
Jak można zapobiegać ospie wietrznej?
Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania ospie wietrznej są szczepienia. Szczepionka przeciw ospie wietrznej jest częścią programu szczepień dzieci w niektórych państwach UE/EOG.
Unikanie kontaktu z osobami chorymi na ospę wietrzną lub półpasiec (który jest wywoływany przez tego samego wirusa) może zmniejszyć ryzyko zakażenia. Osoby chore na ospę wietrzną mogą rozprzestrzeniać patogen już na kilka dni przed wystąpieniem typowej wysypki. Wirus ospy wietrznej łatwo szerzy się drogą powietrzną.
Jak leczy się ospę wietrzną?
Ponieważ ospa wietrzna zwykle ustępuje samoistnie, nie jest konieczne żadne specjalne leczenie, a osoby chore samoistnie wracają do zdrowia. W celu zwiększenia komfortu pacjentów można stosować dostępne bez recepty leki obniżające gorączkę lub maści łagodzące swędzenie spowodowane wysypką. Zaleca się niedrapanie zmian skórnych, aby uniknąć bliznowacenia.
Dzieciom/nastolatkom poniżej 18. roku życia nigdy nie należy podawać aspiryny w czasie ospy wietrznej, ponieważ może to spowodować niebezpieczną chorobę zwaną zespołem Reye'a.