Φυματίωση
What is tuberculosis (TB)?
Tuberculosis (TB) is an infectious disease caused by various strains of mycobacteria, belonging to the group Mycobacterium tuberculosis complex. TB usually affects the lungs (pulmonary tuberculosis) but can also affect any body part (extrapulmonary tuberculosis) such as the kidneys, spine, and brain.
While TB rates have been steadily declining in the EU/EEA, the region still reported more than 33000 cases a year in 2020 and 2021.
At a glance: TB in Europe
- Disease of the lungs caused by bacteria
- TB spreads through the air
- More than 30 000 cases and 3000 deaths every year
- It can take months to recover from TB, and there is a risk of getting infected again
- Vaccination can help to prevent serious consequences of TB in children
Ποια είναι τα συμπτώματα της φυματίωσης;
Τα συμπτώματα φυματίωσης ποικίλλουν ανάλογα με την προσβεβλημένη περιοχή. Στην ΕΕ/στον ΕΟΧ, στο 75% περίπου των κρουσμάτων φυματίωσης, η νόσος είχε προσβάλει τους πνεύμονες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα συνήθη συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- επίμονο βήχα (για περισσότερο από 2 εβδομάδες)
- πυρετό
- νυχτερινή εφίδρωση
- απώλεια βάρους
Η φυματίωση που επηρεάζει άλλα μέρη του σώματος εμφανίζεται με συμπτώματα που σχετίζονται με το σημείο μόλυνσης.
Τα βακτήρια της φυματίωσης μπορούν μερικές φορές να μολύνουν ένα άτομο χωρίς να προκαλέσουν τη νόσο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ενώ το άτομο έχει μολυνθεί με φυματίωση, δεν εμφανίζει συμπτώματα, δεν είναι άρρωστο και δεν μπορεί να μεταδώσει τη νόσο. Ωστόσο, η παρουσία των βακτηρίων σημαίνει ότι τα άτομα αυτά διατρέχουν κίνδυνο να εμφανίσουν τη νόσο και να εκδηλώσουν συμπτώματα χωρίς την κατάλληλη θεραπεία.
Ποιες είναι οι επιπλοκές της φυματίωσης;
Η φυματίωση μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στους πνεύμονες και εκείνοι που έχουν επιβιώσει μπορεί να υποφέρουν από ορισμένα επίμονα προβλήματα υγείας του αναπνευστικού συστήματος. Επίσης, η υποτροπιάζουσα φυματίωση δεν είναι ασυνήθης.
Εάν μολυνθούν και άλλα μέρη του σώματος, η φυματίωση μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη σε αυτά τα σημεία (όπως στειρότητα ή νεφρική ανεπάρκεια).
Η φυματίωση μπορεί επίσης να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές που μπορεί να απαιτούν νοσηλεία (όπως ανεπάρκεια πολλαπλών οργάνων και σηπτικό σοκ).
Πώς μεταδίδεται η φυματίωση;
Τα βακτήρια που προκαλούν τη φυματίωση μεταδίδονται με τον αέρα. Μπορούν να μεταδοθούν από άτομο σε άτομο μέσω των μικροσκοπικών σταγονιδίων που απελευθερώνονται όταν το άτομο, τους πνεύμονες του οποίου έχει προσβάλει η φυματίωση, βήχει, φτερνίζεται ή μιλάει. Όταν ένα άτομο εισπνέει το βακτήριο της φυματίωσης, αυτό μπορεί να παραμείνει στους πνεύμονες και να αρχίσει να εξαπλώνεται. Εάν η φυματίωση προσβάλει άλλα μέρη του σώματος εκτός των πνευμόνων, συνήθως δεν είναι λοιμώδης.
Τα άτομα που έχουν μολυνθεί από φυματίωση, αλλά δεν είναι άρρωστα, δεν μπορούν να μεταδώσουν τη νόσο σε άλλους.
Ποιοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν από φυματίωση;
Κάθε άνθρωπος μπορεί να μολυνθεί με φυματίωση, αλλά ορισμένοι είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν την ενεργό μορφή της νόσου σε σχέση με άλλους. Στις ομάδες αυτές περιλαμβάνονται:
- όσοι περνούν πολύ χρόνο σε στενή επαφή με κάποιον που πάσχει από φυματίωση
- τα άτομα που γεννήθηκαν ή ζουν σε περιοχή όπου η συχνότητα εκδήλωσης της φυματίωσης είναι μεγάλη
- τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως τα άτομα με HIV, ή τα άτομα που λαμβάνουν ορισμένες ιατρικές θεραπείες που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
- παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών
- άνθρωποι που ζουν σε συνθήκες συνωστισμού ή ανθυγιεινές συνθήκες, όπως οι άστεγοι ή οι φυλακισμένοι
Πώς μπορεί να προληφθεί η φυματίωση;
Ο εμβολιασμός μπορεί να συμβάλει στην προστασία από σοβαρές μορφές φυματίωσης σε μικρά παιδιά. Πέραν του εμβολιασμού, ο κίνδυνος της φυματίωσης μπορεί να μειωθεί με τη λήψη διαφόρων προφυλάξεων:
- διασφάλιση επαρκούς αερισμού
- ορθή υγιεινή πρακτική
- κάλυψη του στόματος και της μύτης όταν βήχουμε ή φτερνιζόμαστε,
- προληπτική θεραπεία κατά της φυματίωσης σε άτομα που έχουν μολυνθεί από το μυκοβακτηρίδιο και το φέρουν στον οργανισμό τους, χωρίς να έχουν συμπτώματα νόσησης.
Είναι πολύ σημαντικό να ανιχνεύεται εγκαίρως η πνευμονική φυματίωση, προκειμένου να προλαμβάνεται η εξάπλωση της νόσου.
Πώς θεραπεύεται η φυματίωση;
Η συνήθης θεραπεία για τη φυματίωση απαιτεί τη λήψη ενός συνδυασμού διαφόρων αντιβιοτικών για τουλάχιστον τέσσερις έως έξι μήνες. Για τη θεραπεία μορφών φυματίωσης που είναι ανθεκτικές στα φάρμακα πρώτης γραμμής, ενδέχεται να απαιτείται διαφορετικός συνδυασμός αντιβιοτικών για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα (6 έως 18 μήνες).
Η θεραπεία της φυματίωσης μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες που απαιτούν στενή παρακολούθηση και διαχείριση από τους επαγγελματίες του τομέα υγείας.