Enċefalite li tinġarr mill-qurdien (Tick-borne encephalitis, TBE)
What is TBE?
Tick-borne encephalitis (TBE) is a human viral infectious disease involving the central nervous system that occurs in many parts of Europe and Asia. The virus is transmitted by the bite of infected ticks, often found in woodland habitats. The EU/EEA reports an average of over 3000 cases of TBE each year.
At a glance: TBE in Europe
- Serious disease that affects the nervous system caused by a virus
- TBE spreads through bites from infected ticks
- Can cause swelling of the brain, permanent brain damage and death
- Over 3000 cases every year
- Most cases occur between May and November
- Vaccination can prevent TBE and the complications it can cause
X’inhuma s-sintomi tat-TBE?
Il-marda tat-TBE ħafna drabi jkollha żewġ fażijiet. L-ewwel fażi hija assoċjata ma’ sintomi bħal:
- deni
- għeja
- uġigħ ta’ ras
- uġigħ fil-muskoli
- dardir.
It-tieni fażi tinvolvi s-sistema newroloġika b’sintomi ta’ meninġite (infjammazzjoni tar-rita tal-moħħ u s-sinsla tad-dahar) u/jew enċefalite (infjammazzjoni tal-moħħ).
X’inhuma l-kumplikazzjonijiet tat-TBE?
It-TBE tista’ tikkawża infjammazzjoni tal-moħħ (enċefalite) u tar-rita tal-moħħ u s-sinsla tad-dahar (meninġite). Dan jista’ jirriżulta f’diversi kumplikazzjonijiet newroloġiċi bħal:
- diffikultajiet bil-memorja, il-konċentrazzjoni, u l-funzjoni tal-moħħ ġenerali
- dgħjufija fil-muskoli, tregħid, nuqqas ta’ koordinazzjoni, u movimenti involontarji
- sensazzjonijiet ta’ tnemnim u tingiż.
F’xi każijiet, individwi li kellhom it-TBE jibqgħu jħossu sintomi persistenti u effetti fit-tul. Dawn jinkludu:
- għeja kronika
- diffikultajiet fil-funzjoni tal-moħħ persistenti
- problemi fil-muskoli
- sintomi newroloġiċi oħrajn.
Kif tinxtered it-TBE?
It-TBE tinxtered primarjament permezz ta’ gidma ta’ qurdien infettat li jġorr il-virus tat-TBE. Il-virus jista’ jinġarr minn tipi differenti ta’ qurdien. Il-qurdien jiġi infettat bil-virus tat-TBE meta dan jiekol minn annimali infettati. Ladarba jkun infettat, il-qurdien jista’ jxerred il-virus lill-bnedmin wara li jkun weħel mal-ġilda. Il-virus jinxtered malajr ħafna, għalhekk il-qurdien għandu jitneħħa mill-aktar fis possibbli b'pinzetta.
Dan il-qurdien jinstab l-aktar f’żoni mimlijin siġar jew bil-ħaxix fejn jistgħu jiġu f’kuntatt man-nies. Huwa importanti li wieħed jinnota li t-TBE ma tistax tinxtered direttament minn persuna għal oħra.
Min huwa f’riskju li jimrad bit-TBE?
F’żoni fejn it-TBE hija komuni, persuni b’attivitajiet rikreattivi jew okkupazzjonali fil-beraħ bħall-kaċċa, is-sajd, il-kampeġġ, il-ġbir tal-faqqiegħ u l-frott artab, il-forestrija, l-isport ta’ orjentament, u l-biedja huma potenzjalment f’riskju ta’ infezzjoni permezz ta’ kuntatt ma’ qurdien infettat.
Hemm evidenza li n-nies li jikkunsmaw prodotti tal-ħalib mhux pasturizzat jistgħu wkoll ikunu f’riskju ta’ TBE, peress li kien hemm każijiet f’persuni li kkunsmaw ħalib mhux ipproċessat minn mogħoż li jgħixu f’żoni fejn il-virus tat-TBE huwa preżenti.
Kif tista’ tiġi evitata t-TBE?
It-tilqim huwa wieħed mill-aktar mezzi effettivi għall-prevenzjoni tat-TBE.
Barra minn hekk, ir-riskju li wieħed jiġi infettat mill-virus tat-TBE jista’ jitnaqqas billi jiġi evitat il-gdim tal-qurdien, b’modi differenti:
- bl-użu ta’ repellenti tal-qurdien
- ilbies ta’ ħwejjeġ bi kmiem twal u qliezet twal
- spezzjonar tal-ġisem għall-qurdien wara attivitajiet fuq barra u t-tneħħija tal-qurdien b’pinzetta mill-aktar fis possibbli
Kif jiġi ttrattat it-TBE?
Ma hemm l-ebda mod speċifiku kif jiġi ttrattat it-TBE. It-trattament jiddependi skont is-sintomi u l-effetti tal-virus fuq l-individwu. Jekk persuna tiżviluppa meninġite, enċefalite, jew meninġomjelite, hija tkun tirrikjedi kura fl-isptar u kura ta’ appoġġ eż. appoġġ għat-teħid tan-nifs, għall-idratazzjoni, jew għat-tnaqqis tan-nefħa fil-moħħ.
Nota: L-informazzjoni li tinsab f’din l-iskeda informattiva hija maħsuba għall-iskop ta’ informazzjoni ġenerali u m’għandhiex tintuża bħala sostitut għall-għarfien espert individwali u l-ġudizzju ta’ professjonist fil-qasam tal-kura tas-saħħa.