Polio
What is polio?
Poliomyelitis is a viral disease that affects the central nervous system. Historically, it has been a major cause of death, acute paralysis and lifelong disabilities.
In 1988, a resolution was passed by the World Health Assembly to eradicate polio. Large-scale vaccination programmes have succeeded in eliminating wild polio from most areas of the world, and efforts are ongoing to stop the polio transmission that still occurs in a few remaining countries.
Vaccination is crucial in the fight against polio, and the aim is to achieve a polio-free world.
At a glance: Polio in Europe
- Viral infection that mainly affects the nervous system
- Polio spreads easily though the air and through contact with contaminated surfaces
- Before the introduction of mass vaccination, polio was a leading cause of paralysis and death in children
- Europe was declared polio free in 2002 thanks to the success of vaccination programmes
- Vaccination can prevent polio and the complications it can cause
![Image of woman with fever](https://vaccination-info.europa.eu/sites/default/files/styles/is_large/public/images/Fever2.png?itok=4nKTijv-)
Jakie są objawy polio?
Zakażenie wirusem polio może mieć wiele konsekwencji, od bezobjawowego przebiegu choroby po porażenie i śmierć.
- Blisko 70% osób zarażonych wirusem polio nie ma żadnych objawów.
- Około 25% odczuwa tylko łagodne objawy (np. gorączka, ból głowy, wymioty i biegunka).
- Porażenie występuje u mniej niż 1% wszystkich przypadków zachorowań i może prowadzić do trwałej niepełnosprawności i śmierci. Zaczyna się od objawów zapalenia opon mózgowych, po czym dochodzi silny ból mięśni oraz utrata czucia i zdolności ruchowych w różnych częściach ciała. Po jednym lub dwóch dniach dochodzi do osłabienia i porażenia. Może wystąpić porażenie różnych kombinacji kończyn, choć zazwyczaj atakuje kończyny dolne.
![Image of man in wheelchair](https://vaccination-info.europa.eu/sites/default/files/styles/is_large/public/images/Wheelchair2.png?itok=c7HIyjaT)
Jakie są powikłania polio?
Od 5 do 15% osób z porażeniem umiera z powodu unieruchomienia mięśni oddechowych, a dwie trzecie doświadcza trwałego osłabienia. Wirus polio może w rzadkich przypadkach spowodować zapalenie mózgu.
Jak można zarazić się polio?
Polio jest bardzo zaraźliwe, z łatwością przenosi się z jednej osoby na drugą. Wirus jest przenoszony przez zanieczyszczenie rąk, naczyń, pokarmu i wody kałem zarażonej osoby oraz drogą kropelkową lub przez aerozole oddechowe pochodzące z gardła zakażonej osoby.
Kto jest narażony na zakażenia polio?
Wszystkie niezaszczepione osoby mogą zarazić się wirusem polio. Niemowlęta w wieku poniżej sześciu miesięcy mogą mieć pewien poziom ochrony dzięki odporności nabytej od matki. Jednak najbardziej narażone na ryzyko zakażenia są dzieci w wieku poniżej pięciu lat.
Do czynników przyczyniających się do rozprzestrzeniania się polio należą:
- wysoka gęstość populacyjna;
- słaba infrastruktura opieki zdrowotnej;
- złe warunki sanitarne;
- częste występowanie chorób, które wywołują biegunkę;
- niski poziom wyszczepienia przeciw polio.
Jak można zapobiegać zakażeniu polio?
![Baby being vaccinated](https://vaccination-info.europa.eu/sites/default/files/styles/is_large/public/images/vaccination-baby-illustration.jpg?itok=ViGMYXKo)
Nie da się wyleczyć polio, można jedynie zapobiec chorobie dzięki szczepieniu. Odporność można uzyskać po zaszczepieniu lub po zarażeniu się wirusem.
Dostępne są dwa typy szczepionek: inaktywowana (ang. Inactivated Poliovirus Vaccine, IPV) oraz żywa (ang. Oral Poliovirus Vaccine, OPV). Obie mają wysoką skuteczność.
Pomimo że szczepionki OPV nie stosuje się w UE, jest ona wciąż stosowana w niektórych krajach z przypadkami zakażenia dzikimi szczepami wirusa polio w celu opanowania ognisk epidemicznych. Szczepionka OPV jest bezpieczna i skuteczna i zatrzymuje rozprzestrzenianie się polio.
Jednak w rzadkich przypadkach i jedynie wśród społeczności o niskim stopniu wyszczepienia, żywy osłabiony wirus w szczepionce OPV może krążyć w społeczności przez dłuższy czas i zmutować do postaci powodującej porażenie. Nie oznacza to ponownego pojawienia się dzikiego szczepu wirusa polio. Z tego względu dąży się do jak najszybszego zaprzestania stosowania tego typu szczepionki na całym świecie po eradykacji zakażeń dzikim szczepem wirusa polio.
Szczepienie przeciw polio z użyciem szczepionki IPV stanowi część rutynowego programu szczepień u dzieci w państwach członkowskich UE. Szczepionkę IPV można podawać pojedynczo lub w skojarzeniu z innymi szczepionkami [np. przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B i Hib (bakterii Haemophilus influenzae typu b)].
Przenoszenie polio można również ograniczyć dzięki:
- dostępowi do czystej wody;
- poprawie praktyk w zakresie higieny;
- lepszym warunkom sanitarnym.
Jak leczy się polio?
Nie istnieją żadne określone metody leczenia ostrego poliomyelitis; terapia polega raczej na leczeniu objawów. Trwałe porażenie mięśni spowodowane przez polio jest nieodwracalne, a leczenie może jedynie ułatwić poruszanie się.